1.Transit Ticaret
Alış ve satış bedelleri arasında lehte fark esas olmak üzere (aleyhte fark kabul edilebilir) gerçek ve tüzel kişi transit tacirince satın alınan yabancı menşeli veya Türk menşeli olup da yurt dışına satılmış (serbest bölgelere yapılan satışlar dahil) malların transit olarak veya doğrudan doğruya, ithalat ve ihracat rejimi hükümlerine tabi olmaksızın, başka veya aynı ülkeye (serbest bölgeler dahil) satılmasını ifade eder.
Türkiye’de yerleşik herhangi bir firma tarafından ithal edilmek amacıyla yurda getirilerek, gümrük antrepolarına alınan bir malın aynı firma ya da malları gümrük antreposunda devir alan başka bir firma tarafından başka bir ülkeye (ya da malın getirildiği ülkedeki başka bir firmaya ) satılması da transit ticaret işlemidir.
•Transit ticaret ödeme şekli değil, bir ticaret şeklidir.
•Transit ticaret işlemlerinde Vergi, Resim, Harç İstisnası uygulanır.
•Tüm ödeme şekillerine göre transit ticaret yapılabilir.
Transit Taciri: Transit ticaret faaliyetinde bulunan, vergi numarası sahibi Türkiye’de yerleşik gerçek veya tüzel kişi tacirler, esnaf ve sanatkar odalarına kayıtlı olup üretim faaliyetiyle iştigal eden esnaf ve sanatkarlar ve joint-venture ile konsorsiyumlardır.
08.02.2008 tarih, 26781 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2008/13186 sayılı karar ile transit ticarette taahhüt takibi kaldırılmış, başka bir anlatımla transit ticarette satış bedellerinin tasarrufu serbest bırakılmıştır. Yapılan bu değişiklik sonrasında TTF düzenlenmesi ve düzenlenen TTF’lerin bankalarca onaylanması şeklindeki uygulamaya son verilmiştir.
Alış Bedeli: Transit tacirinin malı temin ettiği asıl satıcıya yaptığı mal bedeli ödemesidir.
Alış bedelleri;
•Transit Tacirinin DTH’sından,
•Bankaların döviz kaynaklarından,
•Alışı yapılmamış ihracat ve transit ticaret satış bedellerinden,
•50.000 USD veya eşiti dövize kadar olmak kaydıyla kredi kartından,
•Satış bedellerinin tahsil edilmemiş olması şartıyla yurt içinden veya yurt dışından Transit Ticaretin finansmanı amacıyla sağlanan döviz kredilerinden karşılanmak suretiyle döviz ya da TL olarak ödenebilir. Alış bedeli transferi esnasında firmalardan yazılı talimat ve alış faturası alınır.
Satış Bedeli: Transit tacirinin, malın nihai alıcısından tahsil ettiği mal bedelidir.
Satış bedelleri, dövizlerin yurt dışı kaynaklı olduğunun tespit edilmesi şartıyla;
•Havale
•Efektif (DBT ile birlikte)
•Dövizli çek
•Yurt dışı bankalarca verilmiş kredi kartı ile döviz veya TL olarak tahsil edilebilir. Satış bedellerinin alışının yapılması talep edildiği taktirde firmalardan yazılı talimat ve satış faturası alınır.
2.Transit Ticaret İşleyişi :
•Transit ticaret talepleri, Türk Gümrük Bölgesine giren ürünler için, "Transit Ticaret Beyannamesi" düzenlenmek suretiyle doğrudan gümrüklere yapılmaktadır. Türk Gümrük Bölgesine girmeyen ürünler için Gümrüğe gitmeye gerek yoktur.
•Transit ticarete konu olan mallarla ilgili olarak, ithalata ve ihracata ilişkin vergi, resim, harç ve fon tahsil edilmez.
•Gümrük idarelerince verilebilecek izne istinaden malların Türk gümrük hattını aşarak işçilik görmek üzere fiktif depo veya antrepolara alınması "fiili ithal" hükmünde değildir.
•Uluslararası anlaşmalarla ticareti yasaklanmış mallar ile DTM’nin madde politikası itibarıyla transit ticaretinin yapılmasını uygun görmediği mallar transit ticarete konu olamaz. İthalat ve ihracat yapılması yasaklanmış ülkelerle transit ticaret yapılamaz.
Fatura Hareketi:
Malı aldığınız yer size bir fatura kesecek. Siz de malı sattığınız yere bir İngilizce fatura göndereceksiniz. Kestiğiniz faturanın aynısını Türkçe resmi fatura olarak da kesmelisiniz. Bu alım satım sonucunda satışınızla alışınız arasında kar edeceksiniz. Faturaları defterinize kaydedip, bu karı beyan etmelisiniz.
Para Hareketi:
Para hareketi de faturaları kapatacak şekilde aynı yol izlenerek olacak. Alıcının hesabından sizin hesaba, sizin hesaptan malı aldığınız satıcının hesabına.
Mal Hareketi:
Malın satıcıdan alıcıya gitmesi yeterlidir. Arada nerelerden geçtiği önemli değildir. Sevk evraklarını kullanacağınız güzergaha göre düzenlersiniz. Yalnız malın çıktığı ülke ve gireceği ülke mevzuatları açısından kontrol etmek gerekir. Örnek olarak; Romanya’dan çıkacak bir tır Irak’a gidecekse, tırın ücüncü ülke izni almış olması gerekir. Yoksa Romanya gümrüğünden çıkamaz. Ya da L/C ile yürüyen bir işte Aktarma/Transshipment izni yoksa sizin güzergahı aktarmasız olacak şekilde seçmeniz gerekir.
3.Vergisel Açıdan Transit Ticaret :
Transit ticaret konu olan malların satın alınması ithalat, satılması da ihracat sayılmadığından, malın satın alınmasına ilişkin işlemler, İthalat Rejim Kararı ve Yönetmeliği hükümlerine, malın satılmasına ilişkin işlemler, İhracat Rejimi Kararı ve İhracat Yönetmeliği hükümlerine tabi tutulmaz. Gümrük idarelerince verilebilecek izne istinaden malların Türk gümrük hattını aşarak işçilik görmek üzere fiktif depo veya antrepolara alınması “fiili ithalat” hükmünde değildir. Dolayısıyla transit ticaret şeklinde yapılan satışların gelir vergisi kanununun 40/1. maddesi kapsamına girmemektedir.
Transit ticarete konu olan mallarla ilgili olarak, ithalata ve ihracata ilişkin vergi, resim, harç ve fon tahsil edilmez.
Uluslar arası yasaklanmış mallar ile Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın madde politikası itibariyle transit ticaretinin yapılmasının uygun görmediği mallar transit ticarete konu olamaz. İthalat ve ihracat yapılması yasaklanmış ülkelerle transit ticaret yapılamaz.
Transit ticarette satış bedellerinin transit ticaret bedeli olarak alışının yapılabilmesi için yurt dışından geldiğinin tespiti şarttır.
Transit ticaret bedellerinin tasarrufu serbesttir. Transit ticaret bedelinin BSMV muafiyeti kapsamında değerlendirilebilmesi için bedelin yurt dışından ülkemize transferi gerekmektedir.
4.Kdv Açısından Transit Ticaret :
Bilindiği gibi KDV Beyannamesi KDV’nin konusu giren işlemlerin beyan edildiği bir beyannamedir. Bir işlemin KDV’nin konusuna girebilmesi için, mal teslimleri bakımından teslim anında malın Türkiye’de olması, hizmet şeklinde işlemler bakımından ise hizmetin yurt içinde cereyan etmesi gerekir. Örnek vermek gerekirse; yurt dışında taahhüt işi yapan bir firmanın Türkiye’deki bilançosunda kayıtlı fakat milli olmayan iş makinesı yurt dışında iken satılırsa, satış faturası Türkiye’den kesilip gönderilse dahi bu teslim Türkiye dışında cereyan ettiği için KDV’nin konusuna girmez ve söz konusu fatura KDV beyannamesinin hiçbir yerinde gösterilmez. Aynı şekilde transit ticarete konu mallar şirketin mal varlığına girip çıkmasına ve satışın fatura ile belgelenmesine rağmen, bu mallar millileştirilmeksizin satışa konu olduğu için KDV’nin konusuna girmez ve KDV beyannamesinde hiçbir şekilde gösterilmez.
